Legertje advocaten, software-deskundigen en deurwaarder “overvalt” uw bedrijf

Zonder dat u zich van enig kwaad bewust bent blijken zij verlof van de president van de rechtbank te hebben beslag te leggen op uw computerapparatuur en deze mee te nemen. Hiermede kunnen zij uw bedrijf platleggen. Bij overtreding verbeurt u honderdduizenden euro’s. Wat staat u te doen voordat het zover is?

Sinds kort zijn enkele softwareproducenten in Nederland op grote schaal begonnen met de opsporing van illegale software. Gebleken is dat softwareproducenten verregaande bevoegdheden hebben bij controles en dat indien men illegale software aantreft dit zeer grote gevolgen kan hebben. Enkele van onze cliënten hebben hiermede al te maken gehad.

Wat is illegale software?

Met illegale software wordt bedoeld: computerprogramma’s die in strijd met de licentievoorwaarden worden gebruikt. Makers van computerprogramma’s plegen de voorwaarden waaronder derden (meestal tegen betaling) de software mogen gebruiken vast te leggen in een licentieovereenkomst waarmee de gebruiker zich akkoord moet verklaren alvorens de software te installeren. Dergelijke voorwaarden worden vaak in de vorm van zogenaamde “shrinkwrap-licenties” aangeboden. De gebruiker wordt geacht akkoord te gaan met de voorwaarden waarnaar op de verpakking wordt gewezen indien deze de drager uit de verpakking heeft gehaald en over is gegaan tot het gebruik van het programma. Een bekend voorbeeld hiervan is het programma Windows van Microsoft dat men in een doos in de winkel kan kopen. Bij software die men kan downloaden wordt de gebruiker vaak tijdens de installatie gevraagd de voorwaarden die op zijn scherm zijn verschenen te lezen en op de knop “I agree” te klikken indien men akkoord gaat. Dit noemt men “clickwrap” of “mouseclick-licenties”. Het feit dat de gebruiker niet altijd daadwerkelijk van de voorwaarden kennis zal nemen doet niet terzake, want het gaat erom dat de mogelijkheid is geboden kennis te nemen van de licentievoorwaarden.

Ook als u computers hebt gekocht met hierop al geïnstalleerde software (dit is vaak het geval met het besturingssysteem en office-toepassingen) bent u hoogstwaarschijnlijk gebonden aan licentievoorwaarden. Dit type licentie noemt men “OEM-licenties” (Original Equipment Manufacturer-license).

Het is overigens een bekend misverstand dat zogenaamde open source software of free software (bijvoorbeeld Linux) geen licentievoorwaarden zou kennen. Een veel gebruikte licentie-vorm bij dergelijke software is de zogenaamde GPL-licentie (General Public License). Deze software is ook niet per definitie gratis: “free as in speech, not as in beer”. De kans dat u indien u dergelijke software gebruikt in strijd handelt met de licentie is erg klein. Als u echter zelf software ontwikkelt met gebruikmaking van (delen van) open source software, adviseer ik u contact met ons op te nemen. De juridische consequenties hiervan kunnen zeer ernstig zijn.

Hoe gaan softwareproducenten te werk?

De werkwijze is in de regel als volgt. Men komt met een of meer advocaten, softwaredeskundigen en een deurwaarder aan de deur bij een ondernemer die er door de softwareproducent van verdacht wordt dat deze illegale software gebruikt. De deurwaarder toont een verlof van de President van de rechtbank tot het leggen van beslag op alle aanwezige computerapparatuur. Vervolgens krijgt de betreffende ondernemer een brief onder zijn neus waarin staat dat indien deze toestemming geeft dat de deurwaarder alle aanwezige computers onderzoekt, wellicht de apparatuur niet direct ingeladen zal worden. Uit angst dat hun bedrijf voor onbepaalde tijd plat wordt gelegd zullen de meeste ondernemers deze toestemming verlenen. Indien illegale installaties van software worden ontdekt, rekent de meegekomen advocaat direct uit wat volgens hem het bedrag is dat de gesnapte ondernemer zou dienen te betalen (schadevergoeding, aanschaf licenties en kostenvergoeding). Zelfs bij een middelgroot bedrijf dat specialistische software gebruikt kan dit snel oplopen tot enkele honderdduizenden euro’s. Vervolgens krijgt de ondernemer de keuze: ofwel hij tekent een overeenkomst waarin hij zich verbindt het gevorderde bedrag te betalen ofwel er wordt beslag gelegd op alle computers waardoor het bedrijf wordt lamgelegd.

Ons advies

A: vooraf:

1. Voer een controle uit of alle in uw onderneming geïnstalleerde software wordt gebruikt in overeenstemming met de daarvoor geldende licentievoorwaarden. Hiertoe kunt u desgewenst contact met ons opnemen waarna wij uw systeembeheerder kunnen instrueren. Met name dient gelet te worden op hoeveel gebruikers van een softwarepakket gebruik maken, op hoeveel systemen elk pakket is geïnstalleerd en of dit conform de licentie is. Wij kunnen desgewenst uitsluitsel geven of een licentie in Nederland geldig is (in USA aangeschafte software mag veelal niet in Europa worden gebruikt).

B: bij een inval:

2. Mocht er bij u een controle plaatsvinden, neem contact met ons op en wacht met toelating deurwaarder etc..

3. Voorafgaand hieraan geef geen toestemming voor onderzoek aan uw computers.

4. Teken niets alvorens met ons te hebben overlegd.